Lịch sử phục vụ trong chiến tranh Tribal (lớp tàu khu trục) (1936)

Là một trong những lớp tàu khu trục hiện đại và mạnh mẽ nhất của Hải quân Hoàng gia,[5] lớp Tribal đã được bố trí rộng rãi trong Thế Chiến II, và đã phục vụ nổi bật tại hầu hết mọi mặt trận của cuộc chiến tranh. Chúng thường được lựa chọn cho những nhiệm vụ đặc biệt, và kết quả là bị tổn thất nặng nề với 12 trong số 16 chiếc của Hải quân Hoàng gia Anh bị đánh chìm,[5] cùng một chiếc khác của Canada. Gurkha có số phận không may mắn hiếm hoi khi được chọn để đặt tên cho hai tàu khu trục cùng bị đánh chìm trong chiến tranh: chiếc Larne thuộc lớp L được đổi tên nhằm vinh danh chiếc khu trục lớp Tribal bị mất, nhưng bản thân nó cũng bị đắm năm 1942.

1940

HMS Eskimo với những hư hại trước mũi, Na Uy, tháng 5 năm 1940

Cossack có được vinh quang vào đầu chiến tranh, khi vào ngày 6 tháng 2 năm 1940, dưới quyền chỉ huy của Đại tá Hải quân Philip Vian, nó săn đuổi rồi đổ bộ lên chiếc tàu chở dầu Đức Altmark tại vùng biển trung lập của Na Uy, và giải cứu được khoảng 300 tù binh Anh trên tàu.[24][25] Được biết đến dưới tên Sự kiện Altmark,[26] đây là lần đổ bộ lên tàu đối phương cuối cùng của Hải quân Hoàng gia.[25] Gurkha bị mất sớm trong chiến tranh khi bị máy bay ném bom Đức đánh chìm ngoài khơi Stavanger.[24] Afridi cũng mất không lâu sau đó do bị máy bay ném bom bổ nhào đánh chìm trong khi triệt thoái binh lính khỏi Namsos.[27] Bedouin, Punjabi, Eskimo và Cossack tham gia trận Narvik thứ hai, nơi Eskimo bị thổi tung mũi tàu.[28]

1941

Vào tháng 5 năm 1941, Somali, Bedouin và Eskimo cùng với tàu khu trục lớp N Nestor và các tàu tuần dương Edinburgh, ManchesterBirmingham đã bắt giữ chiếc tàu khảo sát thời tiết Đức München, chiếm được các bảng giải mật mã Enigma.[29] Cũng trong tháng đó, Zulu, Sikh, Cossack và Maori đụng độ với thiết giáp hạm Đức Bismarck,[30] trong khi Mashona bị máy bay Đức đánh đắm trong các hoạt động này.[31] Tại Địa Trung Hải, Mohawk bị mất trong thành phần Lực lượng K do trúng ngư lôi từ tàu khu trục Ý Luca Tarigo vào tháng 4, trong khi Cossack, Sikh, Zulu và Maori tham gia Chiến dịch Substance, một đoàn tàu tăng viện giải vây cho Malta đang bị phong tỏa.[32] Cossack trúng ngư lôi từ tàu ngầm U-boat Đức U-563 vào tháng 10 trong khi hộ tống cho Đoàn tàu HG 74 tại Đại Tây Dương về phía Tây Gibraltar, và bị đắm sau đó đang khi được kéo đi.[33] Maori và Sikh nằm trong số những người chiến thắng trong Trận mũi Bon vào tháng 12.[32] Bedouin tham gia Chiến dịch Archery, một hoạt động đột kích phối hợp không kích của Anh nhằm phân tán các nguồn lực của Đức đến Na Uy trong suốt thời gian còn lại của chiến tranh.[34]

1942

Vào năm 1942, Matabele đắm do trúng ngư lôi từ tàu ngầm U-boat U-454 trong biển Barents; Maori bị một quả bom đánh trúng phòng động cơ đang khi neo đậu tại Grand Harbour, Valletta, Malta vào tháng 2, nó bốc cháy và sau đó nổ tung tại nơi neo đậu.[32][35] Punjabi bị đắm do bị thiết giáp hạm Anh King George V húc phải vào tháng 5 trong lúc đang làm nhiệm vụ hộ tống khi sương mù dày đặc.[36] Đến tháng 6, Bedouin bị loại khỏi vòng chiến sau khi đụng độ với các tàu tuần dương Raimondo MontecuccoliEugenio di Savoia của Hải quân Ý trong Chiến dịch Harpoon;[34] mặc dù sau đó được chiếc HMS Partridge kéo đi, dây cáp buộc phải cắt khi các tàu tuần dương đối phương lại xuất hiện, và Bedouin chết đứng giữa biển bị máy bay đối phương đánh chìm.[34] Đến tháng 9, thêm hai chiếc lớp Tribal khác bị đánh chìm trong trận Địa Trung Hải: Sikh và Zulu, trong một cuộc đột kích tai hại xuống Tobruk.[17][37] Cũng trong tháng đó, Somali trúng ngư lôi từ tàu ngầm U-boat U-703 đang khi hộ tống cho Đoàn tàu QP 14 quay trở về từ Nga. Mặc dù được kéo đi, nó đắm bốn ngày sau đó do biển động mạnh làm vỡ lườn tàu.[29] Đây là tổn thất lớp Tribal cuối cùng của Hải quân Anh trong chiến tranh.

1943

Vào năm 1943, bốn chiếc lớp Tribal còn lại của Anh, Ashanti, Eskimo, Tartar và Nubian, tham gia Chiến dịch Retribution nhằm ngăn cản Quân đoàn châu Phi Đức triệt thoái về Ý. Tartar, Nubian và Eskimo sau đó bảo vệ cho Đồng Minh chiếm đóng Sicily, và sau khi chiến dịch thành công, cả bốn chiếc tham gia chiến dịch Đồng Minh chiếm đóng Ý tại Salerno. Ashanti và Athabaskan sau đó hộ tống cho Đoàn tàu RA 55A tại Bắc Cực vốn đã tham gia vào Trận chiến mũi North nơi thiết giáp hạm Đức Scharnhorst bị đánh chìm.

Cùng thời gian đó, hai chiếc lớp Tribal của Australia, Arunta và Warramunga, được điều động gia nhập Lực lượng Đặc nhiệm 74, một đơn vị hỗn hợp Australia-Hoa Kỳ để hỗ trợ cho một loạt các cuộc đổ bộ tại New Britain, Thái Bình Dương, và được bố trí để tham gia một loạt các cuộc đổ bộ trong Chiến dịch Cartwheel.[38]

Một tem bưu chính Canada năm 1944 trình bày một tàu khu trục lớp Tribal

Những chiếc lớp Tribal của Canada cũng hoạt động tích cực: Athabaskan bị trúng một quả bom lượn Đức đang khi hoạt động trong khu vực vịnh Biscay, và bị loại khỏi vòng chiến trong hơn ba tháng,[39] trong khi hộ tống nhiều đoàn tàu vận tải Bắc Cực.[40][41]

1944

Eskimo, Ashanti, Athabaskan, Haida, Huron, Nubian, Tartar và sau đó là Iroquois đã hoạt động tích cực trong khu vực eo biển Manche trước và sau Chiến dịch Overlord, đánh chìm hay làm hư hại một loạt tàu đối phương.[42][43][44][45]

Đến tháng 4, Athabaskan và Haida đụng độ với hai tàu phóng lôi E-boat Đức trong eo biển Manche. Athabaskan bị đánh chìm bởi một quả ngư lôi từ chiếc T24, trong khi Haida truy đuổi T-27 buộc đối phương phải mắc cạn;[40] sau đó Haida quay trở lại và cứu vớt được 42 người sống sót từ chiếc Athabaskan.[40] Một chiếc lớp Tribal khác của Canada đang chế tạo được đổi tên thành Athabaskan để vinh danh con tàu bị mất.[39] Trong cuộc đổ bộ Normandy, Eskimo, Tatar, Ashanti, Haida và Huron đã đánh chìm, gây hư hại hay làm mắc cạn tàu phóng lôi T24, các tàu khu trục lớp Narvik Z24 và Z32, cùng chiếc tàu khu trục Gerard Callenburgh nguyên của Hà Lan trong một loạt trận chiến.[43][46] Ngoài ra, Haida và Eskimo cũng đánh chìm tàu ngầm U-boat Đức U-971 bằng mìn sâu và hải pháo tầm gần, cứu được 53 người sống sót.[43] Sau đó, Eskimo mắc tai nạn va chạm với tàu khu trục Javelin khiến nó bị loại khỏi hoạt động mất 5 tháng.[43]

Sau cuộc đổ bộ Normandy, Nubian được gửi đi hộ tống các tàu chiến thuộc Hạm đội Nhà tham gia vào việc bảo vệ Đoàn tàu JW 59 đi Nga cũng như bảo vệ các cuộc không kích từ tàu sân bay nhắm vào thiết giáp hạm Đức Tirpitz và các mục tiêu khác tại Na Uy.[42] Iroquois và Haida đã gặp gỡ tàu tuần dương thuộc lực lượng Pháp Tự do Jeanne d'Arc vốn đã đi từ Algiers đến Cherbourg chuyên chở Chính phủ lâm thời Pháp.[45] Iroquois sau đó hộ tống cho chiếc tàu biển chở hành khách RMS Queen Mary đưa Thủ tướng Winston Churchill đi dự Hội nghị Quebec thứ hai.[45]

1945

Eskimo, Nubian và Tartar trải qua đợt tái trang bị nhỏ và nhiệt đới hóa trước khi được gửi đi gia nhập Hạm đội Đông tại Ấn Độ Dương khi chiến tranh tại Đại Tây Dương đi vào giai đoạn kết thúc.[42][43][44] Tại đây, chúng tham gia hộ tống các đơn vị chủ lực của Hải quân Hoàng gia và bắn phá bờ biển. Sau đó, Nubian và Tartar nằm trong lực lượng dự phòng trong Trận chiến eo biển Malacca, nơi tàu tuần dương Nhật Haguro bị đánh chìm.[42][44] Eskimo và Nubian sau đó hoạt động tuần tra chống tàu bè, đánh chìm một tàu buôn Nhật và một tàu săn tàu ngầm gần Sumatra.[42][43] Đây là hoạt động mặt biển chống tàu nổi đối phương sau cùng của Hải quân Hoàng gia trong Thế Chiến II.[42] Đến tháng 7, Nubian và Tatar chuẩn bị cho Chiến dịch Zipper, một kế hoạch đổ bộ lực lượng Anh lên Malaya.[42][44]

Trong giai đoạn này, những chiếc lớp Tribal của Canada cũng hoạt động tích cực: Haida, Huron và Iroquois đã hộ tống các đoàn tàu vận tải đi sang Nga cho đến tháng 5 năm 1945, khi Đức đầu hàng.[40][41][45] Sau đó chúng tham gia hộ tống các tàu chiến Anh giải phóng Na Uy sau khi Đức đầu hàng.[40][41][45] Iroquois sau đó tham gia cùng các tàu tuần dương Anh Dido, Devonshire và tàu khu trục Savage tại Copenhagen, rồi hướng đến Wilhelmshaven, để hộ tống cho các tàu tuần dương Đức Prinz EugenNürnberg đầu hàng.[45] Sau đó, những chiếc Tribal Canada quay trở về cảng Halifax để tái trang bị nhiệt đới hóa nhằm hoạt động tại Viễn Đông, nhưng công việc bị hủy bỏ do Nhật Bản đầu hàng vào tháng 8 năm 1945, và được đưa về lực lượng dự bị.[40][41][45]